دانِشمَند کسی است که در یکی از شاخه‌های دانش چیره دست است و از روش علمی برای انجام پژوهش بهره می‌برد. امروزه بیشتر منظور از دانشمند کسانی هستند که پایه‌های دانشگاهی و علمی را تا سطوح بسیار بالا طی کرده و پیشه خود را آموزاندن، ورزیدن و پژوهیدن دانش و مسائل علمی قرار داده‌اند.
در کار دانشمندان می‌تواند میان تحصیل علمی و کار پژوهشی تفاوت قائل شد. امروزه پژوهش‌ها بیشتر به سفارش یک دولت، نهادهای علمی یا شرکت‌ها انجام می‌شوند.
پیشه‌ای جدا به عنوان پیشه دانشمند بودن، از سدهٔ ۱۹ میلادی به‌وجود آمد زیرا در این دوره فن و علم تأثیر زیادی بر یک‌دیگر گذاردند. شکل‌گیری حرفه دانشمندی از سال ۱۹۴۵ سرعت گرفت و عرصه آن گسترده
پیشه‌های فن و دانش
دانشمندان بزرگ
تر شد.از جمله دانشمندان بزرگ یا همه چیزدان (همه‌فن‌حریف یا علامه) (به انگلیسی: Polymath) که بیشتر مربوط به اعصار گذشته هستند عبارتند از:[۱]
(به ترتیب تاریخ زاده شدن)
- ایمهوتپ
- فیثاغورس
- ارخوطس
- ارسطو
- ارشمیدس
- چانگ هنگ
- ژوگه لیانگ
- ناگارجونه
- هیپاتیا
- آریابهاتا
- جعفر صادق
- جابر بن حیان
- محمد بن موسی خوارزمی
- جاحظ
- زریاب
- ابویوسف کندی
- عباس بن فرناس
- ابوزید بلخی
- محمد زکریای رازی
- فارابی
- علی بن حسین مسعودی
- چاویندارا، فرمانده نظامی، شاعر هندی
- آویناهاواگاپوترا، شاعر، سخنران، موزیک دان هندی
- ابن هیثم
- ابوریحان بیرونی
- ابن سینا
- ابن حزم
- شن کو، دانشمند و علامهٔ چینی
- خیام
- ابوحامد محمد غزالی
- این باجه
- آچیریا هماچاندرا
- هیلدگارد
- ابن طفیل
- ابن رشد
- موسی بن میمون
- بدیع‌الزمان جزری
- فخر رازی
- فریدریش دوم، امپراتور مقدس روم
- خواجه نصیر طوسی
- آلبرتوس ماگنوس
- ابن نفیس
- راجر بیکن
- قطب‌الدین شیرازی
- امیرخسرو دهلوی
- ابن بنای مراکشی
- لسان الدین خطیب
- ابن خلدون
- نیکولاس
- لئون باتیستا آلبرتی
- جلال‌الدین سیوطی
- لئوناردو داوینچی
- گیرلامو کاردانو
- تقی الدین شامی
- متی ریچی
- اکبرشاه
- زائو گوناکیو
- گالیلئو گالیله
- جاهان شوراک
- رنه دکارت
- آتاناسیوس کریچر
- جوان کارامولا ی لبوکویتز
- بلز پاسکال
- رابرت هوک
- آیزاک نیوتن
- گوتفرید لایبنیتس
- بنجامین فرانکلین
- روده بزوایچ
- میخائیل لومونسف
- فریدریش دوم
- توماس جفرسون
- ساموئل تیلر کالریج
- یوهان ولفگانگ گوته
- توماس یانگ
- هیراگا جنای
- هرمان کراسمان
- هربرت اسپنسر
- هرمان فون هلمهولتز
- چاکدیش چندر بوز
- الکساندر برودین
- چارلز ساندرس پیرز
- تقی الدین شامی
- خوزه ریزال
- رابیندرانات تاگور
- ادوارد هلن آلن
- چارلز بروگرس فری
- آلبرت شوایتزر
- اروین شرودینگر
- فریدریش فون هایک
- ژان کوکتو
- ویلیام جیمز سیدیس
- ولادیمیر ناباکوف
- آندره مالرو
- پاول روبرسون
- جان فون نویمان
- جاکوب برونسکی
- هربرت سیمون
- ژاک فرسکو
- آیزاک آسیموف
- بوریس واین
- دزموند موریس
- سید محمد نقیب ابن اتس
- روبرت آنتون ویلسون
- اومبرتو اکو
- کریستوفر اکویگبو
- جاناتان میلر
- ادوارد سعید
- جارد دایموند
- داگلاس هوشتفر
- هاملت ایساخانیل
- روان ویلیامز
- کنث رودگف
- الوک بهارگوا
- استیو جابز
- ناتان مایهرولد
- کریستوفر لایتفوت
- استیون هاوکینگ
